Tüketime hazır hale gelen bitkisel ve hayvansal kökenli gıdalardaki pestisit kalıntısı düzeyine; ürünün çeşidi, pestisit özellikleri (etki şekli, kimyasal yapısı, v.b.), meteorolojik şartları, ilaçlama ile hasat arasında geçen süre ve buna benzer pek çok faktör etki etmektedir. Her ne kadar kullanımı tamamen kontrollü bir şekilde uygulansa da gıdalarımızda az da olsa kalıntıları ihtiva edebilecektir.
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN EN ÖNEMLİ PARAMETRE
Pestisit kullanımında hasat öncesi işlemler olarak uygulamanın yapıldığı bitki çeşidi, etkili maddenin kimyasal yapısı ve özellikleri, kullanım dozu, etkili maddenin formülasyonu, uygulama ile hasat arasındaki geçen süre (bekleme süresi) en fazla dikkat edilmesi gereken konulardır. Hasat sonrası işlemler arasında yıkama, kabuk soyma ve depolama azaltılmasında uygulanabilecek işlemler arasında yer alır.
GEÇMİŞ YILLARDA YAPILAN BİLİMSEL BİR ÇALIŞMA
Pestisit uygulama ile hasat arasındaki geçen süre (bekleme süresi), yıkama, kabuk soyma ve depolama etkisinin salatalık örneklerine hasat öncesi tarlada uygulanan Dichlorvos (sistemik etkili) ve Diazinon (sistemik etkili) pestisitlerinin kalıntıları üzerine etkisinin incelendiği bir çalışmada, bekleme süresi olarak 4 saat ve 4 gün seçilmiştir. Depolama 4ºC’de 3 gün ve 6 gün olarak gerçekleştirilmiş ve sonuçlar incelenmiştir. Bekleme süresi uzadıkça pestisitlerde %80-95 düzeyinde azalma görülmektedir. Depolama süresi 3 günden 6 güne çıkarıldığında yaklaşık %35-40 düzeylerinde azalma görülmektedir. Yıkama ve kabuk soyma gibi ön işlemlerde de yıkama da %25- 30 oranında, kabuk soyma işleminde %30-50 oranında azalma olduğu tespit edilmiştir. En etkin uygulama pestisit uygulamasından 4 gün sonra hasat edilmiş salatalıkları 4ºC’de 6 gün depolama olduğu tespit edilmiştir.
PEKİ NE YAPILMALI?
Gıdalardaki kalıntılarının zararlı etkilerini ortadan kaldırmak amacıyla uygulamalar yapmak yerine kalıntıya sebebiyet vermemek en mühim parametredir. Pestisit kullanımı ile hasat zamanı arasındaki periyodun yani hasat aralıklarının her ilaç ve her ürün için tespit edilip bu konuda üreticilerin bilinçlendirilmesi mutlaka gerçekleştirilmelidir.
S. Zeynep MAMAN
Air Alaşehir Analytik Analiz Laboratuvarı
Kalite Yönetim Birimi Sorumlusu